برخی از بزرگان و عارفان ابهر
مولانا شیخ قطب الدین احمد ابهری: معروف به پیر زهر نوش که یکی از قطب های سلسله تصوف به شمار می رود که عالم . فقیه جامع و کاملی بوده است . سال های زندگانی وی سال های 500 تا 577 هجری قمری است از وی کتاب های شعر و عرفان از جمله : مقام العارفین ،داستان سلامان و ابسال گزارش از قطب المه و الدین مبین الاسلام الابهری و دیوان اشعار عربی بر جای مانده است
اثیرالدین مفضل بن عمر :از علمای نامی ریاضی و حکما و فلاسفه مشهور اسلام در قرن هفتم و از فیلسوفان ،منجمان و ریاضی دانان به نام ابهر بوده است. وی از شاگردان بزرگانی چون امام فخر رازی و کمال الدیم موسوی بن اب الفضل یونس بوده است و در رصد خانه مراغه با خواجه نصرالدین طوسی همکاری داشته است. هدایه الحکمه مهم ترین تالیف اوست که در سه قسمت منطق و طبیعات و الهیات نگاشته شده و در زمان خود از معتبرترین کتب درسی به شمار می امده است.
ملا محمد هیدجی زنجانی: در ناحیه هیدج از توابع شهرستان ابهر به دنیا امده و پس از تحصیل علم در منطقه به تهران رفت و ریاضیات را نزد آقا میرزا حسین سبزواری و حکمت و فلسفه را در محضر میرزایی جلوه اموخت. در سال 1339 هجری قمری وفات یافت وی به ترکی و فارسی شعر گفته و وصیت نامه پند اموز دارد که در اخر دیوانش به چاپ رسیده
شاعران و ادیبان زیادی از منطقه ابهر برخاسته اند که جمله مهمترین انها می توان به ابونصر مرغزی شاعر قرن چهارم هجری قمری ، جمال الدین ابهری شاعر قرن ششم هجری قمری ، جولاهه ابهری شاعر قرن هفتم که ویژگی کارهایش شعر گفتن به زبان پهلوی بوده، رکن الدین بکرانی ابهری که در قرن هفتم و هشتم هجری قمری می زیسته وبا قطب الدین شیرازی هم عصر بوده است،رفیع الدین بکرانی ابهری از شعرای قرن هفتم هجری قمری، مولانا نرگسی ابهری از عارفان و شیخ زادگان ابهر و از مشاهیر قرن نهم هجری که با شاعر معروف جامی هم عصر بوده و مولانا تذروی ابهری که در قرن دهم میزیسته و با وحشی بافقی و محتشم کاشانی هم عصر بوده و مثنوی می سروده را نام برد. همچنین شهرستان ابهر از خطاطان بزرگی چون محمد حسن ابهری ، محمد شفیع بن حیدر ابهری و محمد مقیم بن محمد حسن ابهری نیز برخوردار بوده که در این فن استادان بزرگ و به نامی بوده اند و اثار انها در بسیاری از کتابخانه های ایران یافت می شوند.
برگرفته از کتاب چقدر ایران را میشناسیم؟ نویسنده: پروانه پرچکانی